Niezależny ekspert, czyli zajęcie idealne

- …co dokładnie pan robi?

- Czytam.

- Słucham?

- Czytam książki, a właściwie przeczytałem ich całą masę – to jest chyba dokładniejsze określenie…

Wracam do czytanego właśnie i już wspominanego przeze mnie Sherlockisty. Przytoczyłem fragment, w którym główny bohater wyjaśnia, na czym polega jego praca. Ujęło mnie to, bo byłaby to praca, dla mnie, wręcz wymarzona. Zajęcie idealne. Zobaczcie sami:

Harold White mieszkał w Los Angeles i pracował jako niezależny ekspert od literatury. Jego głównymi zleceniodawcami były studia filmowe, których działy prawne zatrudniały go do obrony przeciwko oskarżeniom o pogwałcenie praw autorskich. Jeżeli jakiś wściekły powieściopisarz skarżył producentów największego kasowego przeboju kina akcji lata, twierdząc, że pomysł na film zaczerpnęli z jego mało znanego kryminału politycznego sprzed dwudziestu lat, do Harolda należało wyjaśnienie, że nie, że w istocie oba te dzieła zaczerpnęły podstawowe elementy fabuły z jednej z mniej znanych sztuk Bena Jonsona bądź którejś z trudnych nowel Dostojewskiego czy z innego tekstu równie mało znanego i będącego już własnością ogólną (…).

Interesujące, prawda? Może nie do końca kryształowo uczciwe zajęcie, ale jakże pasjonujące! Ciekawe, swoją drogą, czy na podobnych specjalistów istotnie jest zapotrzebowanie. I ciekawe, czy istnieją ludzie, o których można powiedzieć to, co o Haroldzie: Główną kwalifikacją Harolda na to stanowisko było to, że przeczytał wszystko. Po prostu przeczytał więcej książek, niż ktokolwiek, kogo znał on sam czy jego pracodawcy.

Przeczytać wszystko – to jest wyzwanie. Zadanie chyba trudne do wykonania, chociaż, skoro Chuckowi Norrisowi udało się podobno przeczytać Internet (a później zgrać go na dyskietkę), być może jednak możliwe. Tak czy inaczej – dobrze jest przeczytać dużo. Takie jest moje zdanie. Próbowałem do tego ostatnio przekonać Młodzież. Im więcej przeczytacie, obejrzycie, poznacie, tym więcej zrozumiecie, gdy będziecie czytać, oglądać i poznawać kolejne rzeczy – tłumaczyłem, przedstawiając zasadę koła hermeneutycznego. Słuchające mnie oczy, że zacytuję Adasia Miauczyńskiego, patrzyły na mnie jakoś tak bez zrozumienia. Po co czytać, skoro mamy Google i Wikipedię? – gdybym miał zgadywać, o czym myśleli moi słuchacze, powiedziałbym, że myśleli mniej więcej w tym kierunku.

Na szczęście, nie jest to takie proste. Andrzej Mleczko kazał kiedyś małoletniemu bohaterowi jednego ze swoich rysunków zadać pytanie: Tato, czy jeśli czegoś nie ma w mojej wyszukiwarce, to znaczy, że nie istnieje? Otóż istnieje. Stanąłem niedawno przed ciekawym zadaniem: znajomy, piszący pracę dyplomową szukał informacji o tym, co filozofowie, mają do powiedzenia na temat przeżywania przez człowieka traumy, zachowania się w silnie stresujących sytuacjach. Bo psychologowie mówią o tym bardzo dużo, socjologowie również, za to na poletku filozofów jakiś nieurodzaj myśli na ten ważki temat. Pomyślałem, pomyślałem, nic w pierwszej chwili nie wymyśliłem. Nie podpowiedziały mi ani Google, ani Wikipedia (mimo wszystko nie omieszkałem sprawdzić – a nuż złapię tu jakiś trop). Aż nagle przyszło olśnienie. Sięgnąłem po Outsidera Colina Wilson i nagle potrzebne wątki się znalazły. Wycofane ze społecznego życia jednostki opisane przez – było nie było – filozofa, wycofywały się często pod wpływem silnych przeżyć, które odkryły przed nimi jakąś prawdę. Tak było z bohaterem opowiadania Hemingwaya, weteranem wojennym i z Williamem Jamesem, który przeżył załamanie nerwowe i nabawił się permanentnego egzystencjalnego lęku na tle kruchości własnego istnienia. I proszę: zadanie, przynajmniej w jakiejś części, wykonane. Wilson przedstawia przecież bardzo ciekawą koncepcję, jak najbardziej wpisującą się w nakreślony mi kontekst.

Dlaczego w ogóle o tym piszę? Tak się złożyło, że lektura przytaczanych wyżej fragmentów Sherlockisty zbiegła się w czasie ze wspomnianą prośbą kolegi. I przez chwilę poczułem się jak niezależny ekspert, co było bardzo przyjemne. Powinna się tu znaleźć jakaś ciekawa pointa. Nie będzie jej. Po prostu postanowiłem się tym przyjemnym uczuciem podzielić. I spostrzeżeniem, że wyszukiwarka, to jednak nie wszystko.