Kuchnia japońska a sprawa luk w domowej bibliotece

Mam takie dziwactwo, że lubię pewne rzeczy mieć zorganizowane po swojemu. I staram się przestrzegać tego, by móc je sobie po swojemu organizować. Mam przekonanie, że jeśli sam je zorganizuję – będą funkcjonować lepiej, niż gdyby ktoś to zrobił za mnie.

Sam ustawiam książki na regale. Każda ma swoje miejsce. Są pogrupowane tematycznie, albo przynajmniej – w ramach jakiegoś ogólnego paradygmatu. Książki tego samego autora stoją obok siebie. Jeśli ma to znaczenie – w odpowiedniej kolejności, chronologicznej, lub dyktowanej porządkiem serii. Zwracam uwagę na porządek, w jakim stoją książki. Nikt inny spośród domowników nie przywiązuje do tego wagi. Nie lubię pożyczać książek. Nie przez nieżyczliwość. Nie znoszę luk na półkach. Czasem patrzę na regał, a tam zieje pustka po Ojcu chrzestnym, którego akurat pożyczyła siostra mojej żony (jak powiedział Adaś Miauczyński: znów zachowałem się, ku**a, nieasertywnie, ale czasem po prostu nie można się inaczej zachować). Albo ta irytująca – zbyt mała – wysokość stosiku z serią o Eberhardzie Mocku. Kilka części zabrał szwagier i nie spieszy się z oddaniem. Kiedy odwiedza mnie tata, boję się każdego jego spojrzenia w stronę regału. Dosłownie – spinam się, kiedy takie spojrzenie zauważę. Tata zawsze coś wypatrzy, zawsze coś ze sobą zabierze, stworzy nową lukę, beztrosko zaburzy porządek. A mnie wybija z rytmu ten nieład. Ten koszmarny chaos. Później, kiedy już zauważę (bo jednak nie myślę o tym przez cały czas, mimo wszystko), kiedy już dotrze do mojej świadomości, że coś jest nie na swoim miejscu, od razu się denerwuję. Muszę się skupić na czymś innym, bo inaczej moja irytacja będzie wzrastać. Nic na to nie poradzę.

Chodzi o to, że szczegóły są niezwykle istotne. Małe rzeczy są ważne. Niby brak jednej książki spośród tak wielu – to nic. A jednak ma niebywałe znaczenie.

Podobnie jest z gotowaniem. Tu ład jest niezmiernie ważny. I to ład różnie rozumiany, ład na różnych płaszczyznach. Ten w otoczeniu. To bardzo ważne. W kuchni musi być czysto, a przestrzeń musi być uporządkowana. Potrzebne rzeczy pod ręką, niepotrzebne – wyeliminowane, usunięte ze strefy działań. I ład produktów. Nie jest bez znaczenia, z czego się gotuje. I nie mam tu na myśli tylko świeżości komponentów – to oczywiste. Myślę o estetyce produktów, która wpływa na estetykę finalną potrawy. Takie na przykład pieczarki. Zawsze dokładnie wybieram je w sklepie. Muszą być jasne, twarde, z nie rozłożonymi kapeluszami, zamkniętymi od spodu błoną przyrośniętą do nóżki. Ale muszą też być – w zależności od przeznaczenia – odpowiedniej wielkości. I to wielkości w miarę jednakowej. Sposób krojenia też jest istotny. Kawałki muszą być zbliżone do siebie kształtem. To wszystko ma wpływ na wygląd potrawy. A i chyba na coś więcej.

Tamaru zgodnie z obietnicą przyniósł własnoręcznie zrobione kanapki. Pokroił je na kawałki wielkości kęsów. Aomame zjadła kilka.  Były to skromne kanapki z ciemnego chleba z serem i ogórkiem, ale miały wykwintny smak. Nawet taką skromną kolację Tamaru przygotował elegancko i zgodnie z zasadami. Umiał się dobrze posługiwać nożem. Wszystkie składniki miały odpowiednią wielkość i grubość. Wiedział, jaka musi być kolejność koniecznych czynności. Już samo to miało zadziwiający wpływ na smak.

Tak Haruki Murakami ujął to, co mam na myśli mówiąc o dbałości o szczegóły. Zwróćcie uwagę: przygotować kanapki zgodnie z zasadami! Jakie to piękne. A jaką przyjemność sprawia przestrzeganie zasad i patrzenie na efekt, jaki ono rodzi. Gotowanie powoli, z zaangażowaniem, nie przy okazji, nie w trakcie robienia czegoś innego – to jest prawdziwa radość.

Kilka razy robiłem sushi. Kiedy jadłem sushi po raz pierwszy w życiu, było to danie mojej produkcji. Najpierw czytałem trochę na temat tej potrawy. Poznałem ogólne zasady. Dowiedziałem się, jak nazywają się produkty, jak poszczególne warianty rybno – ryżowego dania. Długo ostrzyłem nóż – może nie osiągnął doskonałości przysłowiowej brzytwy, ani oryginalnego japońskiego ostrza, ale był bardzo ostry. Pół godziny płukałem ryż. Kolejne pół go gotowałem, dzieląc tą czynność na trzy etapy. Ułożyłem starannie wszystkie produkty pokrojone na odpowiednie kawałki. Wizualnie efekt był doskonały. Moje krążki z ryżu i suszonych morskich wodorostów były takie, jak na zdjęciach w ulotce reklamującą japońską knajpę. Jak na fotografiach w książce o japońskiej kuchni. Smakowały też wcale nieźle. Największą satysfakcję poczułem, kiedy zdarzyło mi się knajpę z sushi odwiedzić i posmakować dania przygotowywanego przez profesjonalistę. Moje w niczym nie ustępowało.

Nie chcę się tu przechwalać. Opowiadam o sushi, żeby zwrócić uwagę na to, jak istotne są porządek, ład, zasady sztuki.

Zjedliśmy z żoną sushi z apetytem. Popiliśmy odpowiednio dobranym, nieprzypadkowym winem. Posiedzieliśmy jeszcze trochę. Przed pójściem spać odłożyłem książkę Murakamiego, którą wcześniej położyłem na stoliku, na regał. Tom drugi powieści wylądował obok pierwszego. Jestem w trakcie lektury, ale skoro idę spać i czytać już nie będę… Wolę wstać rano i zobaczyć, jak ładną kompozycję tworzą – czerwony i różowy – grzbiety książek stojących obok siebie, dokładnie w tym miejscu, w którym powinny stać. Umiejscowione zgodnie z zasadami. Prawdziwa sztuka!